Wat leuk, ik mocht (het is alweer een tijd geleden) een workshop digitale toegankelijkheid bijwonen van Iacobien. Zij is specialist op het gebied van digitale toegankelijkheid en bouwkwaliteit. Overheidswebsites zijn verplicht om hun website toegankelijk te maken voor mensen met een functionele beperking (bijvoorbeeld slechtziend, slechthorend, een motorische beperking, dyslexie). Ik dacht dat ik best veel wist over toegankelijkheid, maar heb toch veel nieuwe dingen geleerd. Lees hieronder mijn eye-openers.
Linkteksten
Linkteksten zoals ‘Lees verder’ of ‘Zie ook:’ zijn niet optimaal. Als je blind bent, wil je informatie krijgen over waar je naartoe wordt gestuurd. Links kun je dan zien in een linklijst, een lijst met alle links op een pagina. Je ziet dan niet gelijk waar dat ‘lees verder’ bij hoort. Ook mensen die pagina’s scannen zien graag snel waar ze via een link naartoe gaan.
Externe links openen in hetzelfde tabblad?
In vorige versies van de webrichtlijnen stond voorgeschreven dat je externe links moet laten openen in hetzelfde tabblad. Nu is hierover in de toegankelijkheidseisen niets meer opgenomen. Wat is nu handig? Openen in hetzelfde tabblad of in een nieuw tabblad? Uit usability-onderzoek blijkt dat het voor ouderen niet altijd duidelijk is dat na het drukken op een externe link een nieuw tabblad opent. Ze kunnen hierdoor geen idee hebben van alle geopende tabbladen in de browser. En mensen die op hun smartphone op internet zitten kunnen gemakkelijk het overzicht kwijtraken door alle tabbladen die open staan in de browser.
Het gaat natuurlijk niet om mij, maar ik vind het juist prettig als links naar externe websites in een nieuw tabblad openen. Vooral als ik een heel verhaal lees en zo nu en dan even op die externe websites wil kijken voor wat achtergrondinformatie. Nu open ik via de rechtermuisknop veel externe links in een nieuw tabblad. Dit is voor mij wel een extra handeling, maar ik kan nu zelf de keuze maken, in plaats van dat die keuze voor mij gemaakt wordt. Nadeel van externe links openen in een nieuw tabblad is dat ik op een gegeven moment een hele reeks tabbladen heb openstaan. Mensen die langslopen vragen dan of ik daar niet gek van wordt. En dat word ik ook wel een beetje. Ik moet op een gegeven moment ietwat geïrriteerd alle tabbladen weer sluiten.
Alt-teksten van afbeeldingen
Laat je de alt-tekst van een afbeelding leeg? Dan wordt deze genegeerd door de tekstlezer van een blinde. Bij een sfeerafbeelding hoef je geen alt-tekst toe te voegen. Wel als een afbeelding een inhoudelijke betekenis heeft. Je hoeft nu ook weer niet een heel beschrijvende omgeving te geven. Dat is knullig. Iacobien had een paar goede voorbeelden hoe het wel moet.
Zo maak je een tabel toegankelijk
Wil je dat blinden met je tabel uit de voeten kunnen? Gebruik dan de table generator van accessibility.nl.
Let op bij plaatjes van tekst
Gebruik niet zomaar plaatjes van tekst omdat slechtzienden de weergave van tekst in een afbeelding niet kunnen aanpassen. Selecteerbare (‘echte’) tekst kun je in een ander contrast weergeven. Dat kan niet goed bij tekst in een plaatje. Voordeel van ‘echte’ tekst is ook dat je die tekst op een pagina kan zoeken en vinden. Als je toch een plaatje van tekst wilt gebruiken, zorg dan dat de informatie ook in ‘echte’ tekst beschikbaar is.
Dat geldt ook voor een infographic of een postertje voor bijvoorbeeld een open dag: schrijf bijvoorbeeld onder de afbeelding uit welke informatie je in de infographic of de poster aanbiedt. En zet bij de infographic/poster of in de alt-tekst ervan ‘uitleg volgt na afbeelding’. Ook hier geldt dat de informatie dan goed toegankelijk is voor mensen die niet (goed) kunnen zien, maar ook beter vindbaar is.
Tot slot is het oppassen geblazen met buttons met een plaatje van tekst ‘meld mij aan’. Je wilt de blinde of slechtziende bezoekers toch niet tekort doen.
Is de website tab-baar?
Blinde mensen en mensen met een lichamelijke handicap maken vaak gebruik van de tab-toets. Je website moet werken, ook als je alleen een toetsenbord tot je beschikking hebt.
Voldoende contrast bij gebruik van kleuren
1 op de 12 mannen en 1 op de 200 vrouwen is kleurenblind. Bied informatie niet alleen met kleuren zoals groen en rood. Zorg in een grafiek bijvoorbeeld voor een stippellijn en een doorgetrokken lijn. Kijk altijd of de informatie in een tabel of grafiek ook duidelijk is zonder kleuren.
Zorg er sowieso voor dat er voldoende contrast zit tussen twee kleuren die naast elkaar gebruikt worden. Witte letters op een lichtblauwe achtergrond is bijvoorbeeld moeilijk te lezen voor slechtziende mensen. Met een colour contrastanalyser kun je zien hoe sterk het contract is. Voor grote en grote vette tekst is een contrastverhouding nodig van 3:1. Voor gewone tekst is meer contrast vereist: 4,5:1. Meer daarover kun je lezen op iacobien.nl/contrast.
Pdf’s en de webrichtlijnen
Vraag je af of het pdf-formaat handig is voor je bezoeker. Is html niet gemakkelijker? En als je voor pdf kiest, heb je de kennis om ze toegankelijk te maken volgens de toegankelijkheidsrichtlijnen? Gescande pdf’s zijn in ieder geval niet toegankelijk, ook niet als er bij het scannen gebruik is gemaakt van OCR, om de letters te herkennen. Wil je van een pdf html maken? Je kunt hiervoor gebruikmaken van speciale tools. Het kan ook met Acrobat. Het resultaat zal afhangen van de kwaliteit van de pdf en je zult waarschijnlijk de HTML nog wel moeten verbeteren. Ik heb zelf helaas nog nooit pdf’s naar html omgezet. Mocht ik hier een keer mee te maken krijgen, zal ik hier een blog aan wijden.
Zeg niet ‘rechts op de pagina’
Op veel websites zie je in de rechter sidebar een lijstje met relevante websites. Zeg niet ‘rechts op de pagina’ als je wilt verwijzen naar een link in de sidebar. De tekstlezer van een blinde zet alle content onder elkaar. Bovendien kan het zomaar zijn dat de gerelateerde websites op een desktop wel rechts staan, maar op een smartphone onder aan de pagina. Je mag wel zeggen ‘eronder’ of ‘onder aan de pagina’.
Zeg ook liever niet ‘gebruik de groene knop’. Misschien krijgt deze button na een restyling wel een heel andere kleur of kan je bezoeker niet zien dat de knop groen is.
YouTube
YouTube-filmpjes embedden op je website? Houd er rekening mee dat je dan niet altijd grip hebt over de player en het bestandsformaat. Overheden bijvoorbeeld moeten informatie ook in open standaard aanbieden. Bij YouTube kun je ook geen audiodescriptie (gesproken tekst over wat in beeld gebeurt) toevoegen voor blinden. Wel kun je bij filmpjes op Youtube ondertiteling toevoegen. Vertrouw niet op automatische ondertiteling.
Gebruik liever een toegankelijke video-speler om video’s te tonen op je website.
De workshop toegankelijkheid is een aanrader
Dat waren dan in het kort mijn eye-openers tijdens de workshop over toegankelijkheid van Iacobien.
Wat ik leuk vond aan de workshop is dat ze een aantal pagina’s van je website tijdens de workshop bespreekt. Dat maakt het heel leerzaam en concreet. Kijk voor meer informatie over webrichtlijnen en toegankelijkheid op de website van Iacobien of de overheidswebsite digitoegankelijk.nl.